پاسخ – آیا گیرنده هبه می تواند بعد از فوت هبه کننده آن را بفروشد ؟
- قانون مدنی در ماده ۷۹۵ عقد هبه را چنین تعریف کرده است که یک نفر مالی را مجاناً به دیگری تملیک کند.
- عقد هبه نیز مانند سایر عقود شرایط اساسی صحت را شامل می شود و موارد ماده ۱۹۰ قانون مدنی در عقد هبه نیز مجری است.
- همچنین اگر طرفین عقد هبه خواهان ثبت رسمی عقد هبه باشند که در صورت غیر منقول بودن مال الزامی است که جهت قابلیت استناد در مقابل اشخاص ثالث، حتما معامله در دفتر ثبت اسناد ثبت گردد تا مشمول مواد ۴۷ و ۴۸ قانون ثبت گردد.
- نکته بسیار مهم در عقد هبه قبض است ؛ به تصریح قانون مدنی قبض، شرط صحت عقد هبه است ؛ قبض در هبه یعنی عین موهوبه به تصرف و اختیار متهب قرار داده شود ؛ قبض در عقد تا به اندازه ای اهمیت دارد که قبض شرط تحقق آن است .
- نکته مهم دیگر در اصل عقد هبه است که این عقد عقدی است جایز یعنی هر یک از طرفین که بخواهند می توانند آن را فسخ کنند (ماده ۱۸۶ قانون مدنی).
- ضمناً به تصریح ماده ۹۵۴ قانون مدنی نیز کلیه عقود جایز با فوت احد طرفین منفسخ خواهد شد .
پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص امکان فروش بعد از فوت هبه کننده
♦ از صورت سوال شما اینطور به نظر می رسد که یک معامله عادی بین پدر و مادر شما وجود داشته ولی به مرحله ثبت رسمی نرسیده است.
♦ برای پاسخ به این سوال در ابتدا باید دید که مادر شما به عنوان متهب عین موهوبه را قبض کرده است یا خیر چرا که بدون قبض موهوبه اصلا صحتی در عقد هبه تحقق نیافته است ؛ مگر اینکه عین موهوبه در ید متهب باشد که در این صورت نیازی به قبض نیست. قبض نیز یک مفهوم عرفی دارد و نسبت به هر مالی ممکن است متفاوت باشد مثلا سکونت در منزل یا سوار شدن ماشین یا به دست کردن ساعت می تواند قبض تلقی شود .
♦ پس اگر تا قبل از فوت پدر شما قبض صورت نگرفته باشد عقد هبه صحیح نیست و با فوت پدر عقد هبه منفسخ خواهد شد و اعتباری نخواهد داشت. در غیر اینصورت و در صورت حصول قبض ، مادر شما مالک منزل خواهد بود و چون هبه از عقود تملیکی است به مجرد عقد، تملیک صورت خواهد گرفت.
♦ هر نوع قراردادی در خصوص عقود مملک (عقود تملیکی) وقتی قابلیت استناد در مقابل اشخاص ثالث و ارگان های دولتی را دارد که رسماً به ثبت رسیده باشد .از سوال شما چنین بر می آید که ثبت رسمی اتفاق نیوفتاده پس حال دو فرض متصور است :
1- اگر ورثه منکر معامله نباشند با درخواست مادرتان در دفترخانه حاضر شده و سند رسمی تنظیم می کنند.
2- اگر ورثه راضی به همراهی با مادرتان نباشند طبیعتاً مادر باید برای الزام ایشان به تنظیم سند رسمی انتقال در قالب هبه به دادگاه مراجعه نماید.
مستندات قانونی - مقررات هبه
ماده 795 قانون مدنی
هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کس دیگری تملیک می کند تملیک کننده واهب طرف دیگر را متهب ،مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می گویند.
ماده 798 قانون مدنی
هبه واقع نمی شود مگر با قبول و قبض متهب اعم از اینکه مباشر قبض خود متهب باشد یا وکیل او و قبض بدون اذن واهب اثری ندارد.
ماده 800 قانون مدنی
در صورتی که عین موهونه در ید متهب باشد محتاج به قبض نیست.
ماده 802 قانون مدنی
اگر قبل از قبض واهب یا متهب فوت کند هبه باطل می شود.
ماده 803 قانون مدنی
بعد از قبض نیز واهب می تواند با بقاع عین موهوبه ازهبه رجوع مگر در موارد ذیل:
1)درصورتی که متهب پدریامادریااولادواهب باشد.
2)درصورتی که هبه معوض بوده وعوض هم داده شده باشد.
3)درصورتی که عین موهوبه ازملکیت متهب خارج شده یامتعلق حق غیر واقع شودخواه قهرامثل اینکه متهب به واسطه فلس محجورشودخواه اختیارا مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود.
4)درصورتی که درعین موهوبه تغییری حاصل شود.
پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما